Περί Πολιτευμάτων

Θεωρούμε όλοι μας ότι η Δημοκρατία είναι παντού και πάντοτε το καλύτερο πολίτευμα (όπως λέμε «παντός καιρού»), αλλά είναι πράγματι έτσι; Και εγώ προσωπικά είμαι μεγάλος οπαδός της Δημοκρατίας και δεν κρύβω ότι την θεωρώ το καλύτερο πολίτευμα, αν και για να λειτουργεί σωστά χρειάζονται προϋποθέσεις που σήμερα δεν υπάρχουν. Σας μπέρδεψα; Ας σας μεταφέρω τότε τον προβληματισμό μου μέσω ενός παραδείγματος.

Ένας από τους πολλούς αυτοκράτορες του Βυζαντίου ήταν και ο Θεόφιλος, η περίπτωσή του οποίου είναι άξια μνείας.

1. Όταν μία γριά γυναίκα εμφανίστηκε μπροστά του παραπονούμενη ότι ο αδερφός της βασίλισσας (ο κουνιάδος δηλαδή του αυτοκράτορα) έχτισε την έπαυλή του ακριβώς μπροστά από το σπίτι της, κόβοντάς της έτσι τον ήλιο και καθιστώντας το σπίτι της γριάς αδύνατο για κατοίκηση, ο Θεόφιλος διέταξε αμέσως τον κουνιάδο του είτε να γκρεμίσει το σπίτι του ή να αποζημιώσει την γριά. Όταν η γριά επανεμφανίστηκε αργότερα μπροστά στον αυτοκράτορα καταγγέλλοντας ότι ο κουνιάδος του δεν είχε κάνει απολύτως τίποτα, και επιπλέον είχε φροντίσει να την εμποδίζει να δεί τον αυτοκράτορα, ο Θεόφιλος επέβαλε με ιδιαίτερα αυστηρό τρόπο δικαιοσύνη εις βάρος του γυναικάδελφού του χωρίς δισταγμό. Διέταξε να τον μαστιγώσουν δημοσίως και επιπλέον να δοθεί η έπαυλή του στην γριά γυναίκα.

2. Το δεύτερο περιστατικό από τον βίο του που είναι κρίμα να αποσιωπήσουμε, είναι όταν ο Θεόφιλος ανακάλυψε ότι η γυναίκα του κάνει εμπόριο, εισάγοντας εμπορεύσιμα προϊόντα με δικό της πλοίο και πουλώντας τα στην Κωνσταντινούπολη. Εννοείται ότι λόγω της θέσης της δεν πλήρωνε φόρους για το εμπόριο αυτό, όπως πλήρωνε ο οποιοσδήποτε έμπορος. Ο αυτοκράτορας Θεόφιλος τότε εξήγησε στην γυναίκα του ότι αυτό που κάνει δεν είναι δίκαιο, της απαγόρευσε να το ξανακάνει και τέλος έκαψε το πλοίο της μαζί με όλα τα εμπορεύματα με τα οποία ήταν εκείνη την στιγμή φορτωμένο.

Διαβάζοντας την ιστορία αυτή ενός ηγέτη που έζησε πριν από πολλούς αιώνες, είναι δύσκολο να αντισταθεί κανείς να μπει στον πειρασμό να κάνει την σύγκριση με το σήμερα. Στην Ελλάδα του σήμερα λοιπόν, σε μία εποχή που υποτίθεται ότι ο κόσμος είναι απείρως πιο πολιτισμένος από εκείνον της εποχής που νωρίτερα περιγράψαμε, έχουμε το εντελώς αντίθετο παράδειγμα από τον Πρωθυπουργό της χώρας. Αντί να σταματήσει την γυναίκα του από το να κάνει κάτι ηθικώς επιλήψιμο, την βοηθάει να αποκτήσει πτυχίο γιατρού χωρίς να έχει σπουδάσει ιατρική. Μάλιστα ο Υπουργός Πολιτισμού της γράφει την διπλωματική της. Χαώδης διαφορά αντιμετώπισης και λογικής – και ηθικής – των δύο αυτών ηγετών.

Ποιο είναι το ηθικό δίδαγμα της ιστορίας αυτής για εμένα; Ότι περισσότερη σημασία έχει η προσωπικά αξία του ηγέτη μίας χώρας, παρά το πολίτευμα υπό το οποίο διοικεί την χώρα αυτή. Λογικό επακόλουθο αυτού είναι ότι καλύτερα να ζει κανείς σε ένα μη-δημοκρατικό πολίτευμα που όμως λειτουργεί σωστά, παρά σε μία δημοκρατία της σήψης και της διαφθοράς. Ας μάθουμε λοιπόν επιτέλους να κυττάμε την ουσία των πραγμάτων και ότι μόνο την επιφάνεια. Το όνομα «Δημοκρατία» είναι μία απλή ταμπέλα, που όταν δεν στηρίζεται στις κατάλληλες βάσεις είναι μία μεταμφιεσμένη βασιλεία-δικτατορία.